5 SORUDA İŞ HUKUKUNDA ARABULUCULUK

1. Arabuluculuk Kapsamı Nedir?

   1 Ocak 2018 tarihinde yapılan kanun değişikliği ile bireysel veya toplu iş
sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle
açılan davalarda, arabulucuya başvurmuş olmak dava şartı haline getirilmiştir.

   Bu surette ancak arabuluculuk tutanağının Arabulucu tarafından imzalı örneği
dava dilekçesine eklenmesi suretiyle dava açılabilecektir. Bununla birlikte İş kazası
veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile
bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları arabuluculuk şartından istisna
tutulmuştur.

   Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların, işçinin işe başlatılması konusunda
anlaşmaları hâlinde;

a) İşe başlatma tarihini,

b) Üçüncü fıkrada düzenlenen ücret ve diğer hakların parasal miktarını,

c) İşçinin işe başlatılmaması durumunda ikinci fıkrada düzenlenen tazminatın
parasal miktarını belirlemeleri zorunludur. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış
sayılacak ve son tutanak buna göre düzenlenecektir.

2. Arabuluculuk Süresi?

   Yargılamanın mümkün olan en kısa sürede tamamlaması
amacıyla Arabulucunun faaliyetlerini görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta
içinde sonuçlandırması ifade edilmiştir. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu
tarafından en fazla bir hafta uzatılabilecektir. (Arabuluculuk bürosuna
başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen
sürede zamanaşımı duracak ve hak düşürücü süre işlemeyecektir.

   İş Kanunu Madde 20’deki mahkemeye başvuru şartı artık Arabuluculuğa
başvuru olarak değişse de Arabuluculuğa başvuru süresinin fesih bildiriminin
tebliğinden itibaren bir ay olması düzenlemesi devam etmektedir. Arabuluculuk
faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde son tutanağın düzenlendiği
tarihten itibaren iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılması gerekmekte ve
Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması sebebiyle davanın usulden
reddi hâlinde ret kararının tebliğinden itibaren iki hafta içinde arabulucuya
başvurulması öngörülmektedir.

3. Arabuluculuk sürecine katılmayan taraf yargılama
sürecinden nasıl etkilenir ?

   Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması
sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan
taraf son tutanakta belirtilecek ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı
çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacaktır. Ayrıca bu taraf
lehine vekalet ücretine de hükmedilmeyecektir.

4. Arabuluculuk Maliyeti?

Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaşmaya varması halinde söz konusu
ücret Arabuluculuk Ücret Tarifesinin İkinci Kısmı dikkate alınarak aksi
kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanacaktır. İki saatten az süren
görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâllerinde, iki saatlik ücret tutarı
Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenmesi
kararlaştırılmış, iki saati aşan süreler için cetveldeki tarifenin uygulanacağı
belirtilmiştir.

Arabuluculuk bürosu tarafından yapılması gereken zaruri giderlerin ise; arabuluculuk
faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması hâlinde anlaşma uyarınca taraflarca
ödenmek, anlaşmaya varılamaması hâlinde ise ileride haksız çıkacak taraftan
tahsil olunmak üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacaktır.

5. Asıl-Alt İşverenlik Durumunda Görüşmeler Kiminle
Yapılacaktır?

Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı hâlinde işe iade talebiyle arabulucuya
başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk
görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması
aranacaktır.