KÜRESEL KÖMÜR TALEBİ TARİHTE İLK KEZ 8,85 MİLYAR TONU GÖRÜYOR
Uluslararası Enerji Ajansı’nın yayımladığı “Kömür 2025” raporuna göre, küresel kömür talebi 2025 yılında yüzde 0,5 artarak 8,85 milyar tona ulaşacak. Bu rakam, dünya genelinde bugüne kadar kaydedilen en yüksek kömür tüketimi olarak kayıtlara geçecek. Raporda, kısa vadede talepteki bu artışın arkasında küresel enerji piyasalarındaki dalgalanmalar ve bazı büyük ülkelerde yaşanan politika değişikliklerinin bulunduğu vurgulandı.
ABD’DE DOĞAL GAZ FİYATLARI VE POLİTİKALAR KÖMÜRÜ YENİDEN ÖNE ÇIKARDI
Rapora göre, kömür talebindeki artışı tetikleyen önemli faktörlerden biri ABD’de yaşandı. Yüksek doğal gaz fiyatları ve kömür santrallerinin kapatılmasını yavaşlatan politikalar, ülkede yaklaşık 15 yıldır düşüş trendinde olan kömür tüketimini yeniden artırdı. Bu durum, enerji arz güvenliği kaygılarının, çevresel hedeflerin önüne geçebildiğini bir kez daha gözler önüne serdi.
AVRUPA BİRLİĞİ VE ÇİN’DE FARKLI SEYİR: AB’DE HAFİF ARTIŞ, ÇİN’DE YATAY GİDİŞAT
Avrupa Birliği’nde kömür tüketimi son iki yılda gerileme göstermişti. Ancak UEA raporuna göre, bu yıl AB’de kömür talebinde sınırlı bir artış yaşanması bekleniyor. Çin cephesinde ise tablo daha dengeli. Dünyanın en büyük kömür tüketicisi olan Çin’de talebin, 2024 seviyelerine kıyasla genel olarak yatay seyredeceği öngörülüyor.
2030’A DOĞRU KÖMÜRDE YAVAŞLAMA BEKLENİYOR: SEBEP ENERJİ SEKTÖRÜNDEKİ DÖNÜŞÜM
UEA’ya göre, küresel kömür talebi 2030’a kadar yavaşlayacak ve 2023 seviyelerine geri dönecek. Bu gerilemenin temel nedeni ise bugün küresel kömür tüketiminin yaklaşık üçte ikisini oluşturan enerji sektöründeki yapısal değişimler olacak.
Yenilenebilir enerji kapasitesinin hızla artması, nükleer enerjinin istikrarlı biçimde genişlemesi ve piyasaya büyük miktarda sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) girmesiyle, kömürden elektrik üretiminin 2026 yılından itibaren düşüşe geçmesi bekleniyor. Buna karşın sanayi sektöründeki kömür talebinin, enerji üretimine kıyasla daha dirençli kalacağı öngörülüyor.
EN BÜYÜK ARTIŞ HİNDİSTAN’DA: 200 MİLYON TONUN ÜZERİNDE EK TALEP BEKLENİYOR
Raporda dikkat çeken başlıklardan biri de Hindistan oldu. Küresel kömür kullanımının yarısından fazlasını oluşturan Çin, yenilenebilir enerji yatırımlarını hızla artırırken, hükümet 2030’a kadar yurt içi kömür tüketiminin zirve yapmasını ve sonrasında düşüşe geçmesini hedefliyor.
Buna karşılık, 2030’a kadar kömür tüketimindeki en büyük artışın Hindistan’da gerçekleşmesi bekleniyor. Ülkede talebin yıllık ortalama yüzde 3 artacağı ve bu artışın toplamda 200 milyon tonun üzerinde ek kömür tüketimine yol açacağı tahmin ediliyor. Güneydoğu Asya’da da kömür talebinin 2030’a kadar yıllık bazda yüzde 4’ün üzerinde artması öngörülüyor.
KÖMÜRÜN GELECEĞİ BELİRSİZ: EKONOMİ, POLİTİKA VE İKLİM DENKLEMİ BELİRLEYİCİ OLACAK
UEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori, rapora ilişkin değerlendirmesinde, bu yıl bazı önemli kömür pazarlarında alışılmadık eğilimler görüldüğünü ancak uzun vadeli projeksiyonların büyük ölçüde değişmediğini ifade etti. Sadamori, “Küresel kömür talebinin 2030’a kadar yatay seyrettikten sonra düşüşe geçmesini bekliyoruz” dedi.
Ancak Sadamori, kömürün geleceğini etkileyen ciddi belirsizlikler bulunduğuna da dikkat çekti. Ekonomik büyüme, enerji politikaları, piyasa dinamikleri ve hava koşullarının özellikle Çin gibi büyük tüketici ülkelerde küresel tabloyu doğrudan etkileyebileceğini vurguladı.
REKORDAN GERİLEMEYE: KÖMÜRDE YENİ DÖNEMİN EŞİĞİNDEYİZ
UEA’nın verileri, kömürün küresel enerji denklemindeki ağırlığını kısa vadede koruduğunu, ancak orta ve uzun vadede yerini daha temiz ve sürdürülebilir enerji kaynaklarına bırakmak zorunda kalacağını ortaya koyuyor. 2025 rekoru, kömür için bir zirve mi yoksa geçici bir durak mı olacak sorusu ise, önümüzdeki yıllarda atılacak politik ve ekonomik adımlarla netleşecek.
